Η κατάργηση των σχολικών επιτροπών «μπλοκάρει» την καθημερινότητα στα σχολεία
Ο «όγκος» ευθυνών και οι παραλυτικές γραφειοκρατικές «δαγκάνες»
Ρεπορτάζ: Νίκος Γκαρόζης
Η οικονομική δυσπραγία, που σε πολλές περιπτώσεις αγγίζει τα όρια της «ασφυξίας», πλήττει τη λειτουργία των σχολικών μονάδων σε όλη την επικράτεια. Η αδυναμία κάλυψης καθημερινών αναγκών συνδυάζεται με εμφανή διαχειριστική ανεπάρκεια, δημιουργώντας ένα εκρηκτικό μίγμα. Αιτία των προβλημάτων είναι η κατάργηση των Σχολικών Επιτροπών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης από την Κυβέρνηση, στο πλαίσιο της ευρύτερης κατάργησης νομικών προσώπων των ΟΤΑ.
Η νέα διαδικασία προμηθειών μέσω των Δήμων όχι μόνο δεν έλυσε τα προβλήματα, αλλά προσέθεσε νέες γραφειοκρατικές καθυστερήσεις. Τα σχολεία, που έχουν καθημερινές και άμεσες ανάγκες, βρίσκονται πλέον αντιμέτωπα με διαδικασίες που συχνά μπλοκάρουν την ομαλή λειτουργία τους.
Η ευελιξία των Σχολικών Επιτροπών –που καταργήθηκαν– επέτρεπε γρήγορες λύσεις και άμεσες πληρωμές, μακριά από τις δαγκάνες του γραφειοκρατικού συστήματος. Τώρα, η παράδοση στον λαβύρινθο του Συστήματος αφήνει σχολεία και μαθητές εκτεθειμένους.
Στον Δήμο Φιλοθέης-Ψυχικού: Η πρόκληση των προμηθειών
Ο Δήμος Φιλοθέης-Ψυχικού, αν και εμφανίζει γρήγορα αντανακλαστικά σε σύγκριση με άλλες περιοχές, δεν είναι απαλλαγμένος από ελλείψεις και προβλήματα. Η αλλαγή στον τρόπο διεκπεραίωσης των προμηθειών προκάλεσε αιφνιδιασμό σε πολλούς διευθυντές σχολείων, ενώ οι δημοτικές υπηρεσίες κλήθηκαν να διαχειριστούν έναν τεράστιο όγκο αναγκών για τον οποίο, όπως φαίνεται, δεν ήταν πλήρως προετοιμασμένες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Σχολικές Επιτροπές μεταφέρθηκαν στους Δήμους χωρίς την αντίστοιχη «προίκα»: ούτε έναν υπάλληλο. Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από την έλλειψη πόρων, εξοπλισμού και προσωπικού, αφήνοντας τις δημοτικές υπηρεσίες να παλεύουν με το δυσβάσταχτο βάρος που έχει προκύψει.
Πώς αλλάζουν τα δεδομένα για τα σχολεία
Για να κατανοήσουμε το μέγεθος της αλλαγής: μια βλάβη ή η αγορά αναλωσίμων, που παλιότερα απαιτούσαν από μία έως πέντε ημέρες για να διευθετηθούν, τώρα χρειάζονται τουλάχιστον τρεις μήνες. Αυτό, φυσικά, στην καλύτερη περίπτωση και μόνο για τις μικρές προμήθειες που μπορούν να γίνουν μέσω απευθείας αναθέσεων. Όταν το κόστος ξεπερνά τις 37.200€, η διαδικασία απαιτεί διαγωνισμούς που χρειάζονται τουλάχιστον έξι μήνες για να ολοκληρωθούν.
Ο συνολικός χρόνος αναμονής, σε συνδυασμό με τον αυξημένο όγκο εργασίας, έχει δημιουργήσει μια κατάσταση που δύσκολα διαχειρίζονται οι δημοτικές υπηρεσίες. Ας μην ξεχνάμε ότι τα νομικά πρόσωπα, όσο ευέλικτα και αν ήταν, δεν είχαν τακτικό προσωπικό – βασίζονταν κυρίως σε εθελοντές και ένα διοικητικό συμβούλιο με διεκπεραιωτικό χαρακτήρα. Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι η κεντρική διοίκηση, με την κατάργηση αυτών των φορέων, αδιαφόρησε πλήρως για την ανάγκη ενίσχυσης των Δήμων με πόρους και προσωπικό.
Μια λύση εκ των ενόντων
Όπως εξηγούν η κυρία Παλτζόγλου και ο κύριος Μπρέλλας, αντιδήμαρχοι Παιδείας και Οικονομικών αντίστοιχα η μόνη λύση για να καλυφθούν οι ανάγκες των σχολείων κατά το πρώτο τετράμηνο της σχολικής χρονιάς (Σεπτέμβριο-Δεκέμβριο) ήταν να ενσωματωθούν οι ανάγκες στις υπάρχουσες συμβάσεις του Δήμου. Η οικονομική υπηρεσία καταβάλλει εδώ και μήνες προσπάθειες να καταγράψει, να κωδικοποιήσει και να περιγράψει με σαφήνεια διακόσιους κωδικούς, ώστε να εκτιμηθεί το μέγεθος των απαιτούμενων πόρων ανά έτος.
Οι προμήθειες, ωστόσο, δεν περιορίζονται σε υλικά αγαθά. Περιλαμβάνουν υπηρεσίες όπως συντηρήσεις, ξυλουργικές και κλειδαράδικες εργασίες, πληροφορικά συστήματα, απολυμάνσεις και αποφράξεις. Με άλλες λέξεις: τρεις δημοτικές υπηρεσίες και είκοσι διευθυντές καλούνται να συντονιστούν για να «τρέξει» μια διαδικασία που, προς το παρόν, παραμένει δαιδαλώδης.
Η θέση της Ένωσης Γονέων
Ερωτηθείσα να σχολιάσει την υπό διαμόρφωση κατάσταση για το εν λόγω θέμα, από τα «Τοπικά Νέα Φιλοθέης-Ψυχικού» η πρόεδρος της Ένωσης Συλλόγων Γονέων κυρία Γιώτα Τσαντίλα-Πλιάκα μάς ανέφερε πως «η κατάργηση των σχολικών επιτροπών είναι μεγάλο πλήγμα για τα σχολεία. Έπαψε η άμεση υλοποίηση των αναγκών των σχολείων και όλοι είμαστε σε ένα μεταβατικό στάδιο. Ωστόσο η Ένωση Γονέων, παρότι οι σύλλογοι βρίσκονται σε εκλογική διαδικασία που σημαίνει ότι προσπαθούν να ενημερωθούν κι αυτοί, βρίσκεται σε άμεση επαφή μαζί τους με σκοπό την επικοινωνία των προβλημάτων και των ελλείψεων των σχολείων και την μεταφορά τους στους αρμοδίους αντιδημάρχους και υπηρεσίες. Ελλείψεις υπάρχουν γιατί τα σχολεία είναι ζωντανοί οργανισμοί και οι σχολικές επιτροπές είχαν μία αμεσότητα που τώρα είναι δύσκολο να υπάρξει. Ωστόσο είμαστε σε άμεση συνεργασία με όλους για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα προς όφελος των παιδιών».
Αυτά από την πλευρά του Δήμου μας, που δείχνει να έχει συναίσθηση τού πόσο μπορεί να είναι προβληματική η μεταβατική κατάσταση σε ένα νέο καθεστώς προμηθειών για τα σχολεία και τις καθημερινές τους ανάγκες, λαμβάνοντας υπόψιν τους ρυθμούς λειτουργίας και τη νοοτροπία του ελληνικού Δημοσίου, απέναντι σε αλλαγές, πόσω μάλλον εκείνες με απότομο και ξαφνικό χαρακτήρα. Αλλά τι κάνει το κράτος, η κεντρική διοίκηση ως προς αυτό;
Ούτε τα στοιχειώδη δεν έχουν πολλά σχολεία…
Είναι γεγονός ότι η Πολιτεία υπόσχεται τη σταδιακή έλευση του «ψηφιακού σχολείου», με τοποθέτηση διαδραστικών πινάκων και αύξηση του αριθμού σχολικών υπολογιστών, στο πλαίσιο της τεχνολογικής μετάβασης στη νέα εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και της «έξυπνης» εκπαίδευσης. Όμως, η καθημερινή διαχείριση των βασικών και επειγουσών λειτουργικών αναγκών των σχολείων κάθε άλλο παρά «έξυπνη» αποδεικνύεται.
Ακόμα δεν υπάρχει οργανόγραμμα που να καθορίζει με σαφήνεια τη λειτουργία της νέας διαδικασίας προμηθειών. Καθυστέρηση, αναποτελεσματικότητα και έλλειψη ευελιξίας κυριαρχούν στις διαδικασίες προμήθειας αναλώσιμων – καθαριστικά υλικά, μελάνια, γραφική ύλη κ.λπ. Οι προμήθειες περνούν μέσα από δαιδαλώδεις, χρονοβόρες διαδικασίες και ασαφείς αρμοδιότητες, δημιουργώντας χάσμα ανάμεσα σε υπαλλήλους, αιρετούς και την αγορά.
Η αγορά, που είχε συνηθίσει να συνεργάζεται με ανθρώπους που γνώριζαν τη σχολική πραγματικότητα και λειτουργούσαν εντός των ευέλικτων πλαισίων των σχολικών επιτροπών, βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με τις «δαγκάνες» του δημοσίου. Οι επιτροπές αυτές μπορούσαν να εξασφαλίζουν γρήγορα τα αναγκαία για τη σχολική κοινότητα, παρακάμπτοντας –νόμιμα και αποτελεσματικά– τις ατελείωτες γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Σήμερα, ωστόσο, οι ίδιες βασικές ανάγκες των σχολείων –που μπορεί να φαίνονται ασήμαντες, αλλά είναι απολύτως απαραίτητες– μένουν συχνά ανεκπλήρωτες, αφήνοντας την εκπαιδευτική κοινότητα να παλεύει με έναν μηχανισμό που «χάνεται στη μετάφραση». Και κάπως έτσι, το ψηφιακό σχολείο που οραματίζεται η πολιτεία μοιάζει μακρινό, όταν οι αίθουσες δεν έχουν καν τα στοιχειώδη.
«Δεν είχαν λόγο ύπαρξης οι σχολικές επιτροπές, λόγω έλλειψης διπλογραφικού και κανονισμού λειτουργίας»…
Είναι οξύμωρο –και ίσως ειρωνικό– το ότι η πολιτεία επικαλέστηκε τη γραφειοκρατία, την έλλειψη νομοθετικού πλαισίου και τη μη συμμόρφωση με κανόνες συναλλαγών ως αιτίες για την κατάργηση των σχολικών επιτροπών. Ο Υπουργός Εσωτερικών, Θεόδωρος Λιβάνιος, απαντώντας πρόσφατα σε επίκαιρη ερώτηση βουλευτών της αντιπολίτευσης στη Βουλή, αναφέρθηκε στις αρνητικές συνέπειες αυτής της απόφασης στη σχολική καθημερινότητα.
Συγκεκριμένα, ο Υπουργός υποστήριξε πως «δεν υπήρχε κανονισμός προμηθειών, δεν υπάγονταν στον νόμο 4412, γιατί δεν μπορούσαν να κάνουν παραλαβή προμηθειών αυτοί που αναθέτουν τις προμήθειες. Δεν είχαν οικονομικές καταστάσεις πέραν κάθε αμφισβήτησης και, κυρίως, δεν είχαν προετοιμασία για την εφαρμογή του διπλογραφικού συστήματος».
Ο κ. Λιβάνιος συμπλήρωσε: «Η διαχείριση του δημοσίου χρήματος είναι ό,τι πιο σοβαρό υπάρχει, σε όλα τα επίπεδα –από την κεντρική Κυβέρνηση μέχρι το τελευταίο νομικό πρόσωπο ενός Δήμου. Οι σχολικές επιτροπές, υπό αυτές τις συνθήκες, δεν είχαν λόγο ύπαρξης».
Η δήλωση αυτή εγείρει, βεβαίως, σοβαρά ερωτήματα για το αν η κατάργηση των σχολικών επιτροπών ήταν η καλύτερη λύση ή αν απλώς μεταβίβασε τα προβλήματα στους Δήμους, χωρίς παράλληλη πρόβλεψη για την αντιμετώπισή τους.
H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το top-nea.gr με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.
