Πώς αντιμετωπίζει το φαινόμενο η Δημοτική Κοινωνική Υπηρεσία
Της Όλγας Μενεμενόγλου
Ο Δήμος Φιλοθέης – Ψυχικού φαίνεται να ακολουθεί την γενικότερη αυξητική τάση που καταγράφουν πανελλαδικά στα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας τους τελευταίους μήνες, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Κοινωνικής Υπηρεσίας.
Η αύξηση των καταγγελιών είναι ενδεικτική της καλύτερης ενημέρωσης του μέσου πολίτη, αλλά και της ανάπτυξης μίας στάσης μηδενικής ανοχής απέναντι στη βία, ενώ αποκαλύπτει τη σοβαρότητα και την έκταση του προβλήματος. Όπως έχει αρχίσει να φαίνεται οι κοινωνικές αντιλήψεις έχουν αλλάξει, η κοινωνία δείχνει πλέον περισσότερη υποστήριξη στα θύματα και ενθαρρύνει το σπάσιμο της σιωπής.
Εξέλιξη των Κρουσμάτων στον Δήμο Φιλοθέης – Ψυχικού
Σύμφωνα με τα στοιχεία των Κοινωνικών Υπηρεσιών, οι καταγγελίες για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας έχουν εκτιναχθεί. Πολλά θύματα αναφέρουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια βίας, ενώ καταγράφονται και περιπτώσεις που απαιτούν άμεση επέμβαση για την προστασία τους. Οι γυναίκες και τα παιδιά παραμένουν οι κύριες ομάδες-στόχοι αυτής της μορφής βίας, με πολλές περιπτώσεις να αφορούν και ψυχολογική κακοποίηση εκτός από τη σωματική.
Οι δύο κοινωνικοί λειτουργοί, Παύλος Τσιμόγιαννης και Βασίλης Παπαθωμόπουλος μας μιλούν και μας αναλύουν περιστατικά και αριθμούς που μας αφήνουν άφωνους. «Πριν λίγα χρόνια είχαμε επτά έως δέκα υποθέσεις τον χρόνο, που χειριζόμασταν και παρακολουθούσαμε. Εμείς, ως κοινωνικοί λειτουργοί που ανήκουμε στην Υπηρεσία του Δήμου, ενημερωνόμαστε από τον Εισαγγελέα για τις περιπτώσεις βίας ή παραμέλησης που έχουν καταγγελθεί και που αφορούν ανθρώπους που κατοικούν στα όρια του Δήμου. Μας ζητά λοιπόν ο Εισαγγελέας να κάνουμε επιτόπια έρευνα για τις συνθήκες διαβίωσης και να συντάξουμε έκθεση για να του την στείλουμε. Έπειτα τις υποθέσεις τις αναλαμβάνει, όπου κρίνεται απαραίτητο, η Δικαιοσύνη. Ειδάλλως τις παρακολουθεί η Διεύθυνσή μας. Είμαστε μια ομάδα δυνατή αποτελούμενη από κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγο και εξετάζουμε την κάθε περίπτωση με την μοναδικότητα που της αναλογεί. Ο Δήμος Φιλοθέης Ψυχικού χειριζόταν μέχρι το 2019 επτά έως δέκα τέτοιες υποθέσεις τον χρόνο -τα λεγόμενα «εισαγγελικά». Οι καταγγελίες μέσα στο διάστημα της πανδημίας αυξήθηκαν, τον τελευταίο όμως διάστημα εκσφενδονίστηκαν. Φτάσαμε τις τελευταίες εβδομάδες να χειριζόμαστε τρία νέα εισαγγελικά περιστατικά ανά εβδομάδα».
Η φύση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας
Στην συντριπτική τους πλειονότητα τα «εισαγγελικά» αφορούν σε παιδιά, ενώ από τις επιτόπιες έρευνες συχνά προκύπτει ότι η βία στα σπίτια αυτά είναι γενικότερη και περιλαμβάνει και τις συζύγους. Οι μορφές βίας αφορούν κυρίως μέχρι σήμερα την σωματική βία (ξυλοδαρμούς, τραυματισμούς και άλλες μορφές φυσικής κακοποίησης), την ψυχολογική βία (φωνές, απειλές, εκφοβισμός και ψυχολογική κακοποίηση), την παραμέληση (αδιαφορία για τις βασικές ανάγκες των παιδιών όπως η τροφή, η καθαριότητα, η εκπαίδευση και η ιατρική φροντίδα) και τέλος την σεξουαλική παρενόχληση.
Όπως μας εξήγησαν οι κοινωνικοί λειτουργοί «μέχρι πρότινος, την βία κατά των γυναικών την αποκάλυπταν τα παιδιά. «Με χτύπησε και εμένα αλλά χτυπάει και την μαμά» ήταν η συχνότερη φράση που ακούγαμε με την μητέρα να σκύβει το κεφάλι ή να μην μιλάει. Με λίγα λόγια η βία κατά των γυναικών γινόταν γνωστή σε εμάς δια της πλαγίας οδού, που ήταν η φωνή των παιδιών. Σήμερα, το τελευταίο διάστημα, οι γυναίκες μας μιλούν πρώτες για αυτό που ζουν παραδεχόμενες την βία που βιώνουν. Ο θετικός κοινωνικός αντίκτυπος προς τα θύματα φαίνεται ότι τις έχει κάνει πιο δυνατές, για αυτές και τα παιδιά τους, λιγότερο ενοχικές για αυτό που συμβαίνει και σίγουρα αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι η ντροπή για την πράξη βαρύνει τον θύτη και όχι το θύμα. Σε κάθε περίπτωση εμείς ήμασταν υποχρεωμένοι να γράφουμε στην αναφορά μας τη γενικευμένη βία που υπήρχε σε κάθε σπίτι και μετά να κρίνει ο Εισαγγελέας την κάθε περίπτωση, ανάλογα με αυτά που όριζε ο Νόμος» καταλήγουν οι κοινωνικοί λειτουργοί».
Αντιμετώπιση και Υποστήριξη
Η Διεύθυνση Κοινωνικής Προστασίας του Δήμου Φιλοθέης Ψυχικού αντιλαμβανόμενη την κρισιμότητα της κατάστασης, ενημερώνεται και εκπαιδεύεται συνεχώς ώστε να ανταποκρίνεται άμεσα και αποτελεσματικά στις καταγγελίες και να παρέχει την απαραίτητη υποστήριξη.
Αυτό που τονίζουν και οι δύο κοινωνικοί λειτουργοί, από την εμπειρία τους, είναι ότι κανένα θύμα δεν πρέπει να ανακοινώνει στον θύτη ότι θα τον καταγγείλει στην αστυνομία ή ότι θα φύγει. Έχει αποδειχτεί ότι σ’ αυτές τις περιπτώσεις η βία επιδεινώνεται και μπορεί να γίνει άκρως επικίνδυνη. «Ο βίαιος άνθρωπος, αν αλλάξει, αυτό θα γίνει μόνο με ψυχολογική και ψυχιατρική υποστήριξη και είναι πολύ σπάνιο να επέλθει η αλλαγή μέσα σ’ αυτήν την ήδη κακοποιητική σχέση.
Το πρόβλημα που υπάρχει σήμερα με την επιδείνωση της βίας μέσα στην οικογένεια το αντιμετωπίζουμε όταν πρέπει να απομακρυνθεί το θύμα και να πάει σε δομή, σπάνιες για εμάς περιπτώσεις προς το παρόν, αλλά υπαρκτές.
Για να εξασφαλιστεί μια θέση σε τέτοιες δομές χρειάζεται το θύμα να περάσει από εξετάσεις τριών ειδικοτήτων γιατρών για να αποδειχτεί ότι δεν έχει ψυχιατρικά ή μεταδοτικά νοσήματα. Αυτό δημιουργεί καθυστέρηση αλλά και το πρόβλημα της άμεσης εύρεσης στέγης έστω και για δύο ημέρες.
Καλό είναι να γνωρίζουν όλοι ότι η γυναικεία Οργάνωση «Διοτίμα» προσφέρει δωρεάν νομική υποστήριξη στα θύματα».
Οι αλλαγές και ο Νόμος 5090/2024
Οι αλλαγές με τον Νόμο 5090/2024 που τέθηκε σε εφαρμογή από 1/5/2024 περί ενδοοικογενειακής βίας, αυστηροποιούν το πλαίσιο ποινών, που σε κάθε περίπτωση εκτίονται και δεν μετατρέπονται σε χρηματικές.
Και ενώ για την βία μεταξύ των ενηλίκων έχει γίνει μια μεγάλη ενημέρωση από την τηλεόραση, με αφορμή και πρόσφατες προβεβλημένες υποθέσεις, αξίζει να αναφερθούμε και στο θέμα των παιδιών, καθώς είναι επιβεβλημένη πλέον και η αλλαγή νοοτροπίας, που εξακολουθεί να θεωρεί αποδεκτές βίαιες συμπεριφορές, στα πλαίσια της επιβολής πειθαρχίας και της ορθής διαπαιδαγώγησης. Γιατί όπως προαναφέραμε τα περισσότερα εισαγγελικά περιστατικά που έρχονται στην Δημοτική Υπηρεσία έχουν ως θύματα τα παιδιά.
Ο σωφρονισμός των παιδιών με το ξύλο και οι πρακτικές που αποτελούσαν καθημερινότητα στην χώρα μας -ποιος άλλωστε δεν έχει ακούσει «θα σε σβερκώσω», «θα φας ξύλο για να γίνεις άνθρωπος», «θα σε πλακώσω στις σφαλιάρες»- πλέον αποτελούν ποινικά αδικήματα και είτε συνιστούν απειλή ή, όταν γίνονται πράξη, μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και στην απώλεια της επιμέλειας και τις γονικής μέριμνας. Σε επαναλαμβανόμενα δε περιστατικά, στις οικογένειες διορίζονται επίτροποι, που διαφυλάσσουν την ασφάλεια των παιδιών.
Το νέο νομικό πλαίσιο προβλέπει επίσης και την υποχρεωτική αναφορά περιστατικών βίας από επαγγελματίες υγείας, εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς λειτουργούς
Ο Νόμος είναι σαφής: σε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, ο Εισαγγελέας διερευνά αυτεπάγγελτα αν πρέπει να αλλάξει και το καθεστώς επιμέλειας των παιδιών.
Η εφαρμογή του Νόμου αναμένεται να φέρει μεγάλο φόρτο εργασίας στις Κοινωνικές Υπηρεσίες των Δήμων και η ραγδαία αύξηση τω περιστατικών θα αναγκάσει τις Δημοτικές Αρχές να γίνουν πιο διεκδικητικές προς την Κεντρική Διοίκηση, οι Υπηρεσίες να είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την κατάσταση.
Οι κοινωνικοί μας λειτουργοί όμως δηλώνουν ανένδοτοι: «βρισκόμαστε εδώ για προστασία των πιο ευάλωτων μελών της κοινωνίας».
H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το top-nea.gr με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.
